Provinciale Staten

Bij de Provinciale Statenverkiezingen kiezen we de Provinciale Staten. Op deze pagina leggen we uit wat Provinciale Staten zijn, welke taken de provincie heeft en hoe jij kunt bepalen op wie je gaat stemmen.

Map van de provincie Utrecht. Boven de provincie staat 'Provincie'. Daarnaast staat een afbeelding van een takenlijst.

Provinciale Staten

Nederland is een democratie. Dit houdt in dat we bij verkiezingen mensen kiezen die ons vertegenwoordigen bij het maken van belangrijke besluiten in de Tweede Kamer, in de gemeenteraad én in de Provinciale Staten. De Provinciale Staten zijn onze volksvertegenwoordigers in de provincie. De leden van de Provinciale Staten noemen we Statenleden. Zij beslissen over de plannen voor de provincie en hoe de provincie haar taken en werkzaamheden uitvoert.

De Provinciale Staten kiezen na verkiezingen Gedeputeerde Staten. Zij moeten ervoor zorgen dat de plannen van de Provinciale Staten worden uitgevoerd. Ieder lid van de Gedeputeerde Staten heeft een eigen takenpakket met onderwerpen. Bijvoorbeeld verkeer en vervoer of welzijn en cultuur. Het college van de Gedeputeerde Staten kun je vergelijken met het kabinet. De Provinciale Staten controleren of de Gedeputeerde Staten hun taken goed uitvoeren.

De Gedeputeerde Staten vormen samen met de commissaris van de Koning het dagelijks bestuur van de provincie. De commissaris van de Koning zit de vergaderingen van de Provinciale Staten én de vergaderingen van het dagelijks bestuur voor.

In de video ‘Hoe zit de provinciale politiek in elkaar?’ geven we meer uitleg.

De Provinciale Staten hebben nog een belangrijke taak: zij kiezen namelijk de leden van de Eerste Kamer. Hierover lees je hier meer.

Taken en werkzaamheden van de provincie

De provincie heeft verschillende taken en werkzaamheden, waaronder:

  • zorgen voor de verdeling van woningen, bedrijventerreinen en natuurgebieden in de provincie
  • zorgen voor de provinciale wegen en regelen dat er bussen rijden tussen gemeenten.
  • werken aan de kwaliteit van de natuur in de provincie; de provincie heeft daarom een belangrijke rol bij de aanpak van stikstof
  • zorgen voor dijken om overstromingen tegen te gaan. De provincie doet dit samen met de waterschappen.

In de video ‘Wat doet de provincie voor ons?’ geven we meer uitleg.

Provinciale Statenverkiezingen

Op woensdag 15 maart 2023 zijn er verkiezingen voor de Provinciale Staten. Door te stemmen oefen je invloed uit op de keuzes die er in de komende vier jaar worden gemaakt binnen jouw provincie. Je mag stemmen als je:

  • De Nederlandse nationaliteit hebt
  • 18 jaar of ouder bent
  • In een provincie woont
  • Niet uitgesloten bent van het kiesrecht

Bekijk ook de pagina’s ‘Hoe het stemmen werkt‘ en ‘Waar is mijn stembureau‘ om je voor te bereiden op het stemmen.

Partijen en kandidaten: bepalen op wie je gaat stemmen

Het verschilt per provincie welke politieke partijen er meedoen. Uiterlijk vier dagen voor de verkiezingen ontvang je per post een overzicht met de politieke partijen en hun kandidaten die meedoen aan de verkiezingen.

Hieronder een paar tips om te bepalen op wie jij gaat stemmen:

  • Bekijk de websites van de politieke partijen die meedoen aan de verkiezingen. Hier staat vaak uitgelegd wat hun plannen zijn voor jouw provincie. Ook stellen de kandidaten zich vaak voor.
  • Kijk tv of luister naar de radio, bijvoorbeeld naar een verkiezingsdebat. Of volg het nieuws van de regionale omroepen. Daar vertellen politieke partijen welke plannen ze hebben.
  • Gebruik een stemhulp, bijvoorbeeld de StemWijzer. Een stemhulp legt jou stellingen voor waar je voor of tegen kunt zijn. Aan het eind krijg je te zien welke politieke partijen het best bij jouw standpunten passen.

Kijk op de website van jouw provincie, indien beschikbaar, voor meer informatie over de verkiezingen in jouw provincie en over de politieke partijen die meedoen:

Na de verkiezingen

Als je hebt gestemd, zit jouw werk erop. De partijen met genoeg stemmen mogen aan de slag in de Provinciale Staten. Dit gaat er onder andere gebeuren:

  • De stemmen zijn geteld. Hoe meer stemmen een partij heeft gekregen, hoe meer zetels (stoelen) de partij krijgt in de Provinciale Staten. En meer stoelen betekent meer invloed.
  • Er moeten plannen gemaakt worden voor de komende jaren. Het komt bijna nooit voor dat één partij een meerderheid heeft in de Provinciale Staten. Daarom moeten partijen samenwerken en afspraken maken over de plannen. Hun plannen kunnen alleen doorgaan als meer dan de helft van de Statenleden het eens is met die plannen.
  • De partijen die gaan samenwerken, leggen de afspraken vast in een akkoord. In dit akkoord staat welke plannen de samenwerkende partijen hebben voor de provincie. De samenwerkende partijen noemen we de coalitie. Zij vormen samen de Gedeputeerde Staten: de mensen die de plannen gaan uitvoeren.
  • De nieuw gekozen Provinciale Staten van alle provincies kiezen op 30 mei 2023 de leden van de Eerste Kamer.

Provinciale Staten kiezen leden Eerste Kamer

De Eerste Kamer gaat samen met de Tweede Kamer over het beleid van heel Nederland. De leden van de Tweede Kamer worden direct gekozen tijdens landelijke verkiezingen. De leden van de Eerste Kamer kiezen we niet, althans niet direct.

Een van de taken van Provinciale Statenleden is om de leden van de Eerste Kamer te kiezen. Dit noemen we getrapte verkiezingen: de inwoners van een provincie kiezen de Provinciale Staten; de Provinciale Staten kiezen de leden van de Eerste Kamer. Natuurlijk kiezen Provinciale Staten meestal kandidaten van hun eigen partij. Een partij die veel zetels wint bij de Provinciale Statenverkiezingen, krijgt daarna dus ook veel zetels in de eerste Kamer. Anders gezegd: door te gaan stemmen voor de Provinciale Statenverkiezingen heb je indirect invloed op de samenstelling van de Eerste Kamer.

In de video ‘Hoe wordt de Eerste Kamer gekozen?’ geven we meer uitleg.

Op woensdag 15 maart 2023 mag er ook worden gestemd voor het waterschap. Meer informatie over de waterschapsverkiezingen vind je hier.